Amputaties behouden
door ze te laten prepareren tot houdbare beenderen.
In bepaalde culturen, en soms persoonlijke opvattingen, wordt het onverantwoord geacht een deel van het lichaam te laten “verdwijnen” via ziekenhuisafval. Vooral in religieuze contexten kan het ook erg belangrijk zijn om heel begraven te worden. Binnen de islamitische traditie is het gebruikelijk om geamputeerde lichaamsdelen apart op te slaan tot het moment van overlijden, zodat ze mee het graf in kunnen. Ook in sommige joodse tradities wordt gestreefd naar "shalem" (volledigheid bij begrafenis). Steeds meer ziekenhuizen erkennen dat religieuze en culturele rechten serieus genomen moeten worden en staan ze vaker toe dat lichaamsdelen worden meegegeven of bewaard.

De wetgeving
- Heel begraven of heel gecremeerd worden
Als een lichaamsdeel geamputeerd wordt bij een levend persoon, dan is het geen "lijkdeel" en valt het (nog) niet onder de Wet op de lijkbezorging. In Nederland wordt een geamputeerd lichaamsdeel in beginsel geclassificeerd als “speciaal medisch afval”. De Arbowet, Wet milieubeheer en afvalstoffenregelgeving leggen het ziekenhuis een zorgplicht op om dit materiaal veilig te verwerken. Indien u een lichaamsdeel wil bewaren na amputatie, zal u eerst toestemming moeten vragen aan het ziekenhuis. Het kan helpen om te benoemen dat u het lichaamsdeel professioneel zal laten prepareren, aangezien u hiermee kenbaar maakt dat het materiaal op een veilige manier verwerkt zal worden. Zodra het ziekenhuis uw lichaamsdeel heeft vrijgegeven, dan behoudt u te alle tijden de zeggenschap over uw lichaamsdeel. Echter mag u het resultaat niet verhandelen, aangezien het Burgerlijk Wetboek stelt dat het menselijk lichaam en afgeleide delen geen eigendom in de civielrechtelijke zin kunnen zijn en dus geen vrij verhandelbaar goed. Pas na het moment van overlijden treed de Wet op lijkbezorging in en deze is dan ook van toepassing op uw geprepareerde lichaamsdeel. Uw lichaam dient in dat geval zelfs volgens de wet in zijn geheel begraven of gecremeerd te worden. Licht de begraafplaats of het crematorium wel vooraf in dat een deel van het lichaam geamputeerd is, zodat zij hier rekening mee kunnen houden.
-
Wat als de wens is om het preparaat niet (mee) te begraven of cremeren na overlijden?
Wanneer menselijke resten zodanig zijn bewerkt dat zij hun karakter als stoffelijk overschot verliezen, kan de Wet op de lijkbezorging buiten toepassing blijven. In de praktijk worden dergelijke resten vaak aangemerkt als anatomisch preparaat of museaal object. Voor kunstzinnig gebruik geldt echter dat dit afhankelijk is van de mate waarin de resten nog herkenbaar menselijk zijn; in twijfelgevallen kan de Wet op de lijkbezorging alsnog van toepassing blijven. In zo’n bewerkte vorm kan het object in de praktijk wel als eigendom van een instelling (bijvoorbeeld een museum of universiteit) worden beschouwd, mits het gebruik past binnen legitieme kaders zoals onderwijs, wetenschap of museale doeleinden. Het oorspronkelijke verbod op eigendom geldt dus alleen zolang het materiaal nog als stoffelijk overschot of lichaamsdeel wordt erkend. Zodra dit niet meer het geval is, is het mogelijk voor familie of vrienden om een preparaat van een dierbare in huis te houden. Indien een instelling het preparaat gaat beheren, dan kan de instelling het preparaat gratis ter bruikleen geven aan de nabestaanden. De persoon van wie het preparaat afkomstig is, moet vooraf zijn of haar wensen hierin vastleggen.
Voor huisdieren is de wetgeving een stuk soepeler. Wij hebben ook ervaring met het prepareren van amputaties bij huisdieren.
Het proces van het prepareren
- Wij proberen het natuurlijke proces zo veel mogelijk na te bootsen. In de natuur zijn er kevers die hun niche hebben in het opruimen van kadavers en zo wordt het weefsel als het ware weer opgenomen in nieuwe levenscycli. Dood doet leven - en enkel de beenderen blijven achter. De beenderen worden ontsmet met waterstofperoxide. Dit werkt via oxidatie, waardoor na de reactie enkel zuurstof en water overblijft. Vaak zit er nog vet in het bot zelf. Aangezien het niet hygiënisch is om dit te laten zitten, worden de beenderen in een warm sopje gehouden zodat het vet uit het bot trekt. De waterstofperoxide en het sop zijn geen conserveermiddelen die aanwezig blijven op het bot. Beenderen bestaan voornamelijk uit calcium en zullen eenmaal schoongemaakt dan ook niet bederven of enige vorm van onderhoud nodig hebben.
Heeft u vragen over of interesse in een van onze diensten? Dan kunt u contact met ons opnemen door het contactformulier in te vullen. Wij zijn gevestigd in Ede, Nederland.